پي اچ پي PHP

پي اچ پي PHP

زبان PHP با هدف نوشتن اسکريپتهاي وب نوشته شد. در واقع هدف فرار از پيچيدگيهاي Perl و نوشتن CGI با زبانهايي مثل C و ارائه دستوراتي ساده براي طراحان صفحات وب بود.پي اچ پي اوليه زباني با دستورات محدود و ساده بود که بيشتر براي کارهاي ساده و براي طراحان وب سايتها و نه برنامه نويسان حرفه اي بود. اين زبان کم کم پيشرفت کرد و بخصوص Open Source بودن آن باعث شد تسريع اين حرکت شد. در مرحله اول تعداد دستورات و توابع اين زبان گسترش پيدا کرد بطوريکه امروز نيز براحتي کارهاي نسبت پيچيده اي (مثل کار با سوکتها يا تصاوير) با توابع اين زبان قابل اجراست.همچنين از لحاظ معماري اين زبان با پشتيباني از شي گرايي پيشرفت مهم ديگري داشته است. پي اچ پي به طور کلي يکي از زبانهاي معمول براي نوشتن اسکريپتهاي اجرايي در محيط يونيکس ، لينوکس (هرچند که در ويندوز نيز به خوبي اجرا مي شود) و کار با نرم افزار مديريت بانک اطلاعات MySQL است.

تکنولوژي ASP.NET

دات نت نسل جديدي از ابزارهاي توسعه مايکروسافت است. دات نت فقط يک زبان نيست و در واقع يک فريم ورک يا پلاتفرم براي توسعه و اجراي نرم افزار است.دات نت شباهت زيادي با پلاتفرم جاوا دارد و در واقع در رقابت با اوست. ASP.NET نيز نسل جديدي از ASP کلاسيک در بستر دات نت است و از اين جهت پيشرفت بسيار زيادي نسبت به ASP کلاسيک شاهد هستيم.با ASP.NET و با وجود کتابخانه غني توابع و کلاسهاي دات نت تقريبا هر کاري در وب امکان پذير است. اگر چه مايکروسافت در معماري دات نت هدف اجرا در پلاتفرمها و سيستم عاملهاي مختلف را مد نظر داشته است اما حداقل تاکنون ميتوان دات نت را يک ابزار توسعه در سيستم عامل ويندوز دانست. البته پروژه هايي براي شبيه سازي و انتقال دات نت به محيط لينوکس نيز وجود دارد که مهمترين آنها پروژه Mono است که پيشرفت قابل توجهي داشته است.انتظار مي رود در آينده نزديک ASP.NET در هر سيستم عامل و پلاتفرمي قابل اجرا باشد.

 طراحی وب سایت 

معماري

همانطور که اشاره شد پي اچ پي براي طراحان سايت و گريز از پيچيدگي هاي ابزارها و زبانهاي آن روزگار ايجاد شده است و بنابراين PHP اوليه يک ابزار ساده و نه چندان پيچيده بوده است. البته PHP در اين سالها ارتقاء پيدا کرده است اما هنوز نقصهاي اوليه اي را دارد( مثلا با وجود شي گرايي هنوز دستورات و توابع زيادي از آن ارتباطي با شي خاصي ندارد و يا خاصيتهاي حرفه اي شي گرا را ندارد.). اما دات نت فراتر از يک زبان است و مجموعه از کتابخانه هاي استاندارد و زبانهايي که تقريبا تمام قابليتهاي زبانهاي روز دنيا را دارند. سينکس حرفه اي، استاندارد و جذاب #C و يا سينتکس ساده و کارآمد VB.NET و البته #J و ++C و چند زبان ديگر نيز وجود دارند. دات نت کاملا شي گرا است و معماري آن حرفه اي است و از اين جهت با JAVA (آنرا را با جاوا اسکريپ اشتباه نگيريد) قابل مقايسه است. در واقع از لحاظ معماري JAVA و دانت نت پلاتفرمهايي با معماري Enterprise هستند و PHP زباني ساده با تمرکز براي نوشت اسکريپهاي وب. شرکت ZEND که در حال حاضر Engine اصلي PHP را ارائه ميدهند و برخي شرکتهاي ديگر تلاشهايي براي ارتقاء و ايجاد فريم ورک حرفه اي تري براي PHP دارند اما در کل و از لحاظ مهندسي نرم افزار معماري دات نت برتري محسوسي نسبت به PHP دارد.

در بعد ديگر ابزارهاي کار با دات نت و آموزه ها و پتانسيل دات نت نوشتن نرم افزارهاي با معماري بهتر را امکان پذير ميکند و حتي بصورت پيش فرض معماري چند لايه در دات نت وجود دارد. همچنين نرم افزارهاي مهندسي نرم افزار مانند ابزار CASE Tools ، Rational و... همخواني با دات نت دارند .

يکي از مهمترين تفاوتهاي ASP.NET و PHP در شکل اجراي آنهاست. در PHP در هر بار اجراي اسکريپ کدهاي PHP تفسير مي شود ولي در دانت نت يکبار کدها کامپايل مي شوند و در دفعات بعد کدهاي اجرايي هستند که اجرا مي شود. از اين لحاظ بخصوص در نرم افزارهاي تحت وب با حجم کد بالا اجراي کدهاي کامپايل شده به مراتب سرعت بيشتري خواهند داشت. البته شرکتهاي مختلفي براي PHP ابزارهاي accelerator و caching نوشته اند اما به هر حال در دات نت اينکار بصورت ذاتي و بدون نرم افزار خاص ديگري انجام مي گيرد.

سرعت توسعه نرم افزار

اگر قرار باشد فقط چند خط براي نوشتن در صفحه يا گرفتن پارامتري از کاربر داشته باشيم مطمئنا نوشتن با PHP ساده تر و سريعتر خواهد بود. اما هدف دات نت تسريع در نوشتن سايتهاي بزرگ با فرمها و اطلاعات متعدد است. در ASP.NET از طراحي صفحاتي که web form ناميده مي شوند تا حتي دسترسي به بانک اطلاعات و ماهيتهاي مختلف اطلاعات، نمايش اطلاعات (مانند جداول) ابزارهاي بصري وجود دارند که اين در نهايت کار را بسيار ساده تر ميکند همچنين برخي مسائل را به راحتي ميتوان به فريم ورک دانت نت سپرد (مانند Caching، اعتبار سنجي اطلاعات ورودي authentication و...) همچنين استفاده از کتابخانه غني دانت نت باعث مي شود که نياز چنداني به استفاده از کتابخانه توابع خارجي نباشد که اين در توسعه نرم افزار بصورت تيمي و پشتيباني يک مزيت به شمار مي رود. البته در PHP نيز ابزارهاي براي تسريع طراحي و نوشتن اسکريپتها وجود دارند اما هر کدام براي شرکتهاي مختلفي است و شکل کار متفاوت است.

 طراحی وب سایت 

سرعت اجراي نرم افزار

همانطور که اشاره شده صفحات و کدهاي ASP.NET کامپايل مي شوند و قابل حدس است سرعت اجراي آنها نسبت به اجراي اسکريپت PHP بيشتر است و البته اين کاملا درست است. اما در واقع شرايط به همين سادگي نيست. در اسکريپتهاي PHP مفسر سريعا کدهايي که بايستي تفسير شوند را اجرا کرده و خروجي را مرورگر کاربر مي فرستند. اما در ASP.NET به غير از کدهاي نوشته شده توسط برنامه نويس چندين ماژول در لايه هاي ديگري نيز اجرا مي شوند. (مثلا تنظيمات را ميخوانند. خروحي کنترلهاي وب فرمها را توليد (Generate) ميکنند،اعتبار سنجيها را انجام ميدهند) و اينها در سرعت اجرا موثر خواهند بود(البته امکاناتي برا حذف و بهبود سرعت وجود دارد) بنابراين با توجه به تجربه شخصي در اسکريپتهاي ساده (در حد چند ده خط) و تعداد دفعات اجراي معمول سرعت اجراي PHP و ASP.NET آنقدرها اهميت خاص ندارد. توجه کنيد که به هر حال نرم افزارهاي بر تسريع اجراي PHP نيز وجود دارند. اما در اجراي نرم افزارهاي بزرگتر مانند web application هايي که از دهها يا صدها کلاس و لايه هاي مختلف تشکيل شده اند مطمئنا برتري با نرم افزارهاي کامپايل شده خواهد بود. البته ميدانيد که در نسخه هاي کامپايل شده نيازي به قرار دادن سورس کدها در وب سايت يا ارائه آن به مشتري نيست که اين قضيه براي بسياري شرکتها (بخصوص براي حمايت از حقوق نرم افزار و همچنين امنيت) يک مزيت به حساب مي ايد.

بازار کار

دو معيار براي سنجش بازار کار وجود دارد يکي سايتهاي خارجي و ديگري بازار ايران، اگر نگاهي به ساده به سايتهاي کاريابي خارجي مانند (مونستر يا Yahoo Job) داشته باشيد خواهيد ديد که هم براي برنامه نويسان PHP و هم براي ASP.NET موقعيتهاي شغلي وجود دارد اما نکته قابل توجه حقوق بالاتر و همچنين شرکتهاي معتبري هستند که براي استخدام برنامه نويسان ASP.NET آگهي داده اند.

در ايران نيز عموما شرکتهاي معتبر نرم افزاري ( که به شکل سنتي در پلاتفرم وابسته به ويندوز) فعاليت مي کنند علاقه مند به استخدام برنامه نويسان ASP.NET هستند. و شرکتهايي که روي ترجمه،ارائه ابزارهاي پشتيبان يا تغييرات روي نرم افزارهاي Open Source معروف خارجي کار ميکنند و يا نيازمند به پياده سازي سايتهايي در لينوکس هستند علاقمند به استخدام برنامه نويسان PHP هستند. اگرچه اين يک نظر شخصي است اما براساس تجربه شخصي حقوق برنامه نويسان ASP.NET در ايران نيز در مقايسه بيشتر است.

شايد سوال پيش آيد که چرا با وجود برخي برتريهاي ASP.NET همچنان تعداد زيادي برنامه نويس PHP و نرم افزارهاي تحت وب با اين زبان نوشته مي شود. يکي از مهمترين دلايل آن همانطور که قبلا اشاره شد ارزاني کار با ترکيب PHP و لينوکس است که به آن اختصارا LAMP گفته مي شود. اجرا و طراحي يک وب در بستر ويندوز با در نظرگرفتن هزينه لايسنس ويندوز سرور، SQL Server و محيط توسعه Visual Studio در قياس با ارزاني و حتي رايگان بودن سيستم عامل لينوکس و MYSql و محيطهاي توسعه PHP دليل مهمي براي انتخاب ترکيب PHP و لينوکس بخصوص براي برنامه نويسان مستقل در خارج از کشور است. اما قاعدتا در مورد پروژه اي بزرگ و شرکتهاي بزرگ نرم افزاري اين هزينه ها آنقدر قابل توجه نيست و بنابراين اين شرکتها استفاده از پلاتفرمهاي حرفه اي تر مانند JAVA و دات نت را انتخاب مي کنند.

ديگر موارد

يکي از خصوصيات PHP کدباز يا Open Source بودن آن است که توسط طرفداران PHP به عنوان يک مزيب به شمار مي رود. اين قضيه اين اميدواري را ايجاد ميکند که PHP با عدم پشتيباني در آينده مواجه نخواهد بود و به روند رو به توسعه خود ادامه خواهد داد اما از طرفي با نگاه واقعگرايانه خواهيم ديد که مفسر اصلي و برخي از مهمترين ابزارهاي PHP توسط يک شرکت خاص (Zend )عرضه مي شود و در عين حال مايکروسافت توانسته پيشرفت قابل توجهي در مقايسه در ابزارها و بسترهاي توسعه نرم افزار خود ايجاد کند.همچنين نکته اي که براي فارسي زبانان قابل توجه است پشتيباني ذاتي دات نت از يوني کد و رشته هاي فارسي است. در PHP اگرچه ارسال يا دريافت اطلاعات فارسي امکان پذير است اما در واقع خود PHP درک درستي از آن ندارد و اين قضيه در زمان کار پيچيده با رشته ها مشخص تر است.

کداميک را انتخاب کنيم؟

انتخاب يک ابزار يا بستر توسعه نرم افزار (يا وب سايت) همانطور که گفته شد بايستي براساس نياز نرم افزار يا وب سايت باشد. بطور مثال اگر لازم است سايت در سرور لينوکس اجرا شود و يا در آينده سايت از يک محيط (مثل ويندوز به يونيکس) منتقل شود با توجه به شرايط روز شايد بهتر باشد PHP انتخاب شود. اگر قرار است پروژه اي بزرگ با استفاده ازمتدها و ابزارهاي مهندسي نرم افزار پياده سازي شود باشد و هزينه اجرا ارجحيت نخست نيست شايد ASP.NET گزينه بهتري باشد. در عين حال فکر ميکنم دانشجويان و مهندسان نرم افزار ايراني با توجه به بازار خوبي که در خارج از کشور و همچنين ايران وجود دارد و اينکه يادگيري دانت فقط پياده سازي صفحات وب نيست و امروز يکي از رايجترين ابزارهاي توسعه نرم افزارهاي تحت ويندوز است يادگيري دات نت را به عنوان يک گزينه مهم بايستي مد نظر داشته باشند.